De doodstraf wordt in veel landen verafschuwd en ondanks de vele internationale kritieken wordt het toch erkend als geldende straf in Japan. Niet alleen de regering, maar ook een groot deel van het publiek zelf staat achter het uitvoeren van de executies. De doodstraf wordt in Japan echter in het geheim uitgevoerd, maar de vraag is dan: in hoeverre wordt er rekening gehouden met de mensenrechten van de terdoodveroordeelden? Moet de discussie opnieuw opgelaaid worden rondom de praktijk van de doodstraf?
Nieuwe verhangingen
De laatste executie in Japan werd uitgevoerd in 2019 onder premier Shinzo Abe. Echter had het volk hoop op verbetering voor de mensenrechten bij de nieuwe premier Fumio Kishida. Deze nieuwe premier trad in oktober 2021 aan. De hoop bleek voor niks te zijn toen de premier op 21 december 2021 drie verdachten tot de doodstraf liet veroordelen. Yasutaka Fujishiro, Mitsunori Onogawa en Tomoaki Takanezawa werden opgehangen. Deze terdoodveroordeelden bleken meer dan vijftien jaar geïsoleerd in de dodencel te hebben gezeten. Fujishiro was veroordeeld voor de moord op zeven familieleden in 2004, ondanks zijn vastgestelde persoonlijkheidsstoornis. De rechtbank achtte hem desondanks verantwoordelijk voor zijn daden. Onogawa en Takenezawa waren beiden veroordeeld voor de moord op twee medewerkers van een speelhal in 2003. Onogawa had een tweede beroep aangetekend voor een herziening van de zaak, maar ondanks dat dit proces nog in volle gang bezig was, werd de executie al uitgevoerd. Volgens de regering van Japan wordt de doodstraf ingezet als reactie op ‘voortdurende, afschuwelijke misdaden’. Dit zijn veelal moordzaken. De doodstraf wordt uitgevoerd door middel van ophanging.
In het geheim
De doodstraf wordt in Japan in het geheim uitgevoerd. Hierbij krijgen de gevangenen maar een paar uur van tevoren het vreselijke nieuws dat ze opgehangen zullen worden. Er zijn echter zelfs gevallen geweest waarbij de gevangenen niet eens gewaarschuwd werden voor hun lot en zij kregen direct de straf. De families van de gevangenen worden vaak ook pas na de executie geïnformeerd over het lot van hun dierbaren. Dit brengt voor de gevangenen veel stress mee aangezien ze niet weten welke dag hun laatste dag zou kunnen zijn.
Stap naar de rechter
In november 2021 werd zelfs een aanklacht tegen de regering ingediend wegens de doodstraf. Deze aanklacht kwam vanuit twee gevangenen die hun executie opwachtten. Zij vonden het ‘onmenselijk’ en ‘illegaal’ dat men zo kort van tevoren te horen kreeg dat hun leven ten einde gaat komen en dat men dan geen mogelijkheid heeft om bezwaar in te dienen tegen het executiebevel. De twee gevangenen proberen met de aanklacht deze tijdsperiode te veranderen zodat iedere gevangene de mogelijkheid en tijd heeft om een bezwaar in te dienen. Daarnaast eisen ze een schadevergoeding van 22 miljoen yen, oftewel 167.690 euro. Dit was ook de eerste keer in de geschiedenis dat gevangenen, die doodstraf opgelegd gekregen hadden, de stap naar de rechter gemaakt hadden.
De advocaat van de gevangenen stelde dat voor het jaar 2000 de doodstraf nog een dag van tevoren werd aangekondigd zodat de betreffende gevangenen afscheid konden nemen van hun families. Later werd dit dus verkort naar een aankondiging op de dag zelf. Dit zorgt voor veel emotionele instabiliteit bij de gevangenen volgens de advocaat. Daarnaast is het tegen de Japanse grondwet om de gevangenen niet de kans te geven om nog in beroep te gaan tegen het executiebevel. Of dit proces tot een verbetering van de praktijk gaat leiden, moet nog blijken. Zo riep de Mensenrechtencommissie van de VN in 2014 Japan op om de praktijk van de doodstraf te veranderen door de veroordeelden en betreffende families op redelijke termijn op de hoogte te stellen van de geplande executie. Dit bleek echter geen effect te hebben, net als de pogingen van de Raad van Europa en mensenrechtenorganisatie Amnesty International. Toch is er hoop met deze nieuwe rechtszaak dat er in heel Japan een discussie zal ontstaan over de behandeling van de veroordeelden en over de doodstraf in het algemeen.
Bronnen:
https://www.ad.nl/buitenland/japan-executeert-drie-terdoodveroordeelden-de-eersten-onder-nieuwe-premier~a35a700e/
https://www.amnesty.nl/actueel/eerste-executies-in-japan-sinds-2019
https://www.nu.nl/buitenland/6174281/drie-gevangenen-opgehangen-bij-eerste-executies-in-japan-sinds-2019.html
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/japanse-terdoodveroordeelden-stappen-naar-de-rechter-om-onduidelijkheid-rond-executies~b03ff046/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
https://www.trouw.nl/buitenland/japan-voert-drie-doodvonnissen-uit-na-twee-jaar-pauze~bde1349c/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F