Het is de nacht van 31 december 2000 op 1 januari 2001. 300 mensen vieren oud en nieuw in Café de Hemel in Volendam en iedereen wenst elkaar een gelukkig nieuwjaar. Maar wat begon als een gezellige avond vol vreugde en blijdschap, eindigde al snel in een totale ramp.
De brand
Het beloofde een mooie avond te worden in Café de Hemel. Er was ruim 300 man naar deze plek gekomen om oud en nieuw te vieren en de sfeer zat er goed in, maar iets na middernacht ging het compleet mis. Terwijl mensen binnen vuurwerksterretjes aan het afsteken waren, ontstond er een steekvlam, waardoor uit schrik de sterretjes de lucht in werden gestoken. Aan het plafond hingen volledig uitgedroogde dennentakken die niet waren geïmpregneerd met een brandwerend middel. Binnen een splitsecond stond het café in brand. De temperatuur liep al snel op tot zo’n 500 graden en een vlaag van vuur en rook walste over de mensen heen. Tot overmaat van ramp ontstond er ook nog kortsluiting, waardoor alles donker werd.
Er was complete chaos. Iedereen probeerde zo snel mogelijk weg te komen uit het café, maar er waren veel te veel mensen voor de beschikbare uitgangen. Mensen konden niks zien door de uitgevallen stroom en de grote hoeveelheid rook die er hing. Dit alles leidde tot verdrukking en verstikking. Er leek geen uitweg te zijn. Er vielen veel slachtoffers. Maar liefst 14 mensen kwamen te overlijden en 200 raakten ernstig gewond. Het was een totale ramp.
Toen de brand werd onderzocht, kwam men erachter dat de eigenaar van het café en de gemeente nalatig waren geweest met de brandveiligheid. Dit incident heeft er dan ook voor gezorgd dat er een landelijke verscherping kwam van de controles naar brandveiligheid binnen de horeca, zodat zo’n incident nooit meer zou kunnen plaatsvinden.
Slachtoffers
Zoals hierboven al is benoemd vielen er behoorlijk veel slachtoffers. Door de extreem hoge temperatuur, de vele rook die vrij kwam en de vlammen, liepen veel mensen zware verwondingen op. Het café voelde binnen enkele seconden als een hete oven. De meeste verwondingen waren dan ook brandwonden, vaak derdegraads en verspreid over het gehele lichaam, maar mensen liepen ook longbeschadiging op door de grote hoeveelheid rook die er in het café was. Echter bleef het niet bij enkel fysieke schade. Vele slachtoffers kregen te maken met psychische klachten. 16% van hen ontwikkelde na de ramp een posttraumatische stressstoornis. Niet alleen was er dus sprake van fysieke beschadiging, maar ook moest er tijd gemaakt worden voor de psychische en sociale verwerking.
Jaren later
Afgelopen oud en nieuw, 2020 – 2021, was het twintig jaar geleden dat de ramp plaatsvond. Vele mensen blikken er dan ook op terug. In documentaires (zie bronnen) is te zien wat de brand voor effect heeft gehad op de betrokkenen van toen en hoe zij hier in het dagelijks leven mee omgaan. De emoties van de betrokkenen worden mooi weergegeven en er stromen veel positieve en meelevende reacties binnen van mensen over het hele land. Ook is er een monument ter nagedachtenis van de brand geplaats op de dijk van Volendam, vlakbij Café de Hemel, waar sinds de brand niets meer aan is veranderd. Niet alleen binnen Volendam heeft de brand veel losgemaakt, maar door het hele land leven mensen met hen mee.
Bronnen:
https://www.nu.nl/binnenland/6099350/volendamse-cafebrand-twintig-jaar-geleden-een-terugblik.html
https://nos.nl/artikel/2362537-20-jaar-na-nieuwjaarsbrand-volendam-ik-weet-niet-meer-hoe-ik-buitenkwam
Documentaires:
https://www.npostart.nl/de-veerkracht-van-volendam-20-jaar-na-de-brand/KN_1717730
https://www.npostart.nl/volendam-20-jaar-later/30-12-2020/VPWON_1323744