Begin oktober werd bekend dat er tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2018 mag worden gestemd over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), ook wel de sleepwet genoemd. Maar wat houdt deze wet precies in? En wat zijn de belangrijkste argumenten voor en tegen?
De sleepwet
De sleepwet maakt het mogelijk dat de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) grote hoeveelheden internetverkeer via de kabel aftappen. Met deze ruimere toegang tot telefoon- en internetgegevens van burgers kunnen ze "de toenemende dreiging in kaart brengen en de nationale veiligheid en de democratische rechtsorde blijven beschermen''. De veiligheidsdiensten kunnen straks op grote schaal kopieën maken van data die via de kabel verstuurd worden. De diensten kunnen dan alleen zien wie met wie contact heeft. De inhoud van die contacten kan vele stappen later pas worden ingezien. Gegevens die relevant zijn, mogen tot drie jaar worden bewaard. Ook mogen ze straks een DNA-databank aanleggen.
Voor- en tegenstanders
De VVD en het CDA hebben een duidelijke mening over de sleepwet; wat hen betreft komt de wet er. De Partij voor de Dieren, die veel belang hecht aan privacy, is tegen de wet. Naast politieke partijen, hebben ook andere organisaties een mening over de sleepwet. Onder andere Amnesty International, Free Press Unlimited en de Nederlandse Vereniging voor Journalisten hebben zich uitgesproken tegen de wetgeving.
Argumenten
Door technologische ontwikkelingen voldoet de wet uit 2002 niet meer. De bulk van informatie loopt tegenwoordig via de kabel. Toegang daartoe is volgens de diensten noodzakelijk om de contacten van terroristen en andere gevaarlijke personen in kaart te brengen of cyberaanvallen beter te onderzoeken.
Volgens Amnesty International “sluit de wet niet uit dat informatie wordt gedeeld met repressieve regimes”. Het gevaar bestaat dat samenwerking met buitenlandse geheime diensten leidt tot schending van de mensenrechten. “Het werk en leven van activisten, journalisten en oppositieleden kunnen zodoende door het handelen van Nederland in gevaar komen.” De nieuwe wet beschrijft echter onder welke voorwaarden gegevens internationaal gedeeld mogen worden. Het delen van gegevens met niet-partnerdiensten is slechts een uitzondering, en zeker niet de regel. In de wet staat juist dat de mensenrechten gewaarborgd moeten worden én dat er een garantie moet zijn dat de data goed beschermd worden.
Omdat informatie van ‘onschuldige burgers’ als bijvangst verzameld zou worden met een ‘sleepnet’, zou de privacy van de burgers worden geschonden. Tegenstanders maken zich hier zorgen om. Bovendien willen ze niet dat deze data jarenlang bewaard mogen worden. De woordvoerder van de AIVD stelt echter dat de privacy en veiligheid van burgers door deze wet juist beter beschermd is. "Er is extra controle en toezicht ingebouwd. Voordat er iets verzameld of bekeken mag worden, heeft de minister twee keer een handtekening moeten zetten en heeft ook een onafhankelijke commissie het onderzoek moeten goedkeuren.'' Bovendien legt de woordvoerder van de AIVD de term ‘sleepnet’ naast zich neer. Volgens hem gebeurt het verzamelen van data juist heel gericht. Daarnaast wijst hij er nog op dat 98% van de verzamelde data meteen wordt verwijderd.
In de wet wordt de term ‘geautomatiseerd werk’ gebruikt. Dit betekent dat niet alleen smartphones, pc’s of tablets door de AIVD zo nodig mogen worden gehackt, maar ook allerlei andere slimme apparaten zoals horloges of auto’s die zijn ‘uitgerust met computerfuncties’. De diensten mogen na toestemming van de minister de apparaten heimelijk binnendringen om iemand te observeren of gegevens te kopiëren.
Conclusie
Er is dus genoeg te zeggen over de sleepwet en hoe dichter we bij het referendum komen, hoe meer argumenten er nog zullen komen. Hopelijk heb je na het lezen van dit artikel een beeld van wat de wet inhoudt en wat mogelijke argumenten zijn. Tijdens de lezing van Sander Schaepman op 18 december zal de sleepwet ook nog aan bod komen. Ook Arjen Lubach heeft in zijn programma ‘Zondag met Lubach’ aandacht geschonken aan de sleepwet (zie onderstaande link). Verdiep je vooral nog verder in de wet en geef je mening tijdens het referendum.
https://www.youtube.com/watch?time_continue=70&v=plLyjO0Qt7k